İnsanda kalp, embriyo gelişiminin 4. haftasında çalışmaya başlar ve çalışması yaşam boyu sürer.
Kalp kasının bazı hücreleri, kendiliğinden uyarı oluşturabilme yeteneğine sahiptir.
Bu hücreler sinir sisteminden herhangi bir uyartı almadan kalp kasının çalışmasını düzenlemektedirler.
Kalbin atım hızını ayarlayan uyartılar, sağ kulakçık duvarına yerleşmiş olan ‘’Sinoatrial Düğüm’’ ( SA ) tarafından oluşturulur. Bu uyartılar sayesinde kulakçıklar kasılır.
Sinoatrial düğüm tarafından oluşturulan uyartılar hücreler boyunca ilerleyerek kulakçıklarla karıncıklar arasına yerleşmiş ‘’Atriyoventriküler Düğüm’’ e ( AV ) getirilir.
Uyartılar AV’ de yaklaşık 0,1 saniye kadar bekletilir. Bu bekletmenin amacı kulakçıkların kanı, karıncıklara boşaltabilmeleri için gereken zamanı sağlamaktır.
Bu süre sonunda uyartılar karıncık duvarlarına yayılmış olan ‘’His Demetleri’’ ne aktarılır ve burada yayılan uyartılar karıncıkların kasılmasını sağlar.
His demetlerinin karıncık duvarlarında ilerleyen uzantıları Purkinje lifleriadını alır.
O halde; kalbin kasılması için gereken uyartıların oluşturulması ve iletilmesi 3 farklı elemanın işbirliği ile sağlanır.
Sağ kulakçık duvarına yerleşen Sinoatrial Düğüm ( SA )
Kulakçıklarla karıncıklar arasında bulunan Atriyoventriküler Düğüm ( AV )
Karıncık duvarlarına yayılan His Demetleri ( HD )
Bir kalp döngüsünde kalpte ilerleyen elektriksel uyartılar doku sıvısı aracılığıyla deriye iletilir.
Bu uyartılar vücuda yerleştirilen elektrotlarla elektrokardiyogram ( EKG ) şeklinde yazdırılabilir.
Kalbin çalışması kendi oluşturduğu uyartılarla başlatılmasına rağmen atım hızı otonom sinir sistemi tarafından kontrol edilir.
Kalbin atış hızına etki eden faktörler şunlardır.
Sinirler
Omurilik soğanından çıkan otonom sinir sistemine ait sinirler kalp atış hızını etkiler.
Otonom sinir sistemi sempatik ve parasempatik sistem olmak üzere iki kısımdan oluşmuştur.
Parasempatik sisteme ait olan vagus siniri kalbin atım hızını yavaşlatırken, sempatik sisteme ait sinirler kalp atışını hızlandırır.
Hormonlar
Böbrek üstü bezlerinin öz kısmından salgılanan adrenalin ve tiroit bezinden salgılanan tiroksin hormonları kalbin atım hızını artırır.
Sinir hücrelerinden nörotransmitter olarak salgılanan asetil kolin maddesi ise kalbin atım hızını yavaşlatır. ( Sinir hücrelerindeki Na – K pompasının çalışmasını engelleyerek )
Sıcaklık
Vücut sıcaklığındaki artış, SA düğümü uyararak kalp atımını hızlandırır.
Vücut sıcaklığının 1 °C artması kalp atım hızını 10 atım/dakika hızlandırır.
CO2
Kandaki CO2 artışı kan Ph’ını düşürür ve kalp atımı hızlanır.
Kimyasal Maddeler
Nikotin, kafein gibi bazı kimyasallar kalp atım hızını artırır.
PDF DOSYASI İÇİN
