Alerji ( Aşırı duyarlılık )
Alerji, alerjen denen maddelerin etkisiyle ortaya çıkan şişme, ağrı, ısı artışı ve kızarıklıkla kendini gösteren yangı tepkisidir.
En sık rastlanan alerji, IgE antikorları ile ortaya çıkar.
Örneğin saman nezlesinde plazma hücreleri, polenlere özgü IgE salgılar. Bu antikorlar kuyruklarıyla mast hücrelerine ve daha sonrasında polenlere bağlanır. Mast hücrelerinden salgılanan histamin, hapşırma, burun akması, göz yaşarması ve solunum zorluklarına yol açan düz kas kasılmaları gibi anormalliklere sebep olur.
Özellikle arı zehiri ve penisilin, histamin etkisiyle damarlar aniden genişler kan basıncı düşer ve gelişen anafilaktik şok sebebiyle ölüm meydana gelebilir. Bu şekilde hassasiyete sahip kişiler epinefrin enjektesiyle kurtarılabilir.
Bazen bağışıklık sistemi elemanları vücudun kendi antijenlerini yabancı gibi algılar ve onlarla savaşmaya başlar. Bu şekilde ortaya çıkan hastalıklara otoimmun hastalıklar adı verilir.
Eklem romatizması, insüline bağlı diyabet ( immün sistem pankreastaki β hücrelerine saldırır ), çölyak ( villus yapısının bozulması ve bağırsak hasarı ) ve multiple sklerosis ( MS ) ( myelin kılıf harabiyeti ve beyin işlevlerinde anormallik ) bu tip hastalıklardır.
Bağışıklık kazanılması
Bağışıklık iki şekilde kazanılabilir.
Bunlardan birincisi canlının doğuştan getirdiği bağışıklık olup bu tür bağışıklığa doğal bağışıklık ta denir. İnsanda bağışıklığın ilk iki hattı doğal bağışıklık elemanlarıdır.
Bu tür bağışıklık kalıtsal olup türe ve ırka özgüdür. Örneğin zenciler sarıhumma ( sivrisineklerle yayılan virütik bir hastalık ) hastalığına karşı doğal bağışıklığa sahiptirler.
İnsanlar, sığır vebası, tavuk kolerası gibi hastalıklara doğal bağışıklık gösterirler. İnsanlarda tehlikeli sonuçlar doğuran kızamık, frengi, kabakulak gibi bazı hastalıklar ise hayvanlarda görülmez.
Bağışıklığın bir diğer türü ise insanın yaşam sürecinde kazandığı bağışıklık olup, bu tür bağışıklık ta kazanılmış bağışıklık olarak adlandırılır.
Kazanılmış bağışıklık ta aktif ve pasif olmak üzere iki farklı yoldan oluşabilir.
Aktif bağışıklık, hastalık etkeni mikroorganizmaların ya da mikroorganizmalara ait maddelerin vücuda girmesi durumunda vücudun antijenlere karşı B ve T hücreleri ile savunma yapmasıdır.
Aktif bağışıklık hastalığın geçirilmesi ya da aşılama yapılması şeklinde iki farklı yoldan kazanılabilir.
Hastalanmış kişilere başka bir canlının vücudunda geliştirilen antikorların hazır olarak verilmesine ve bu yolla bağışıklık kazanılmasına pasif bağışıklık denir.
Hazır antikorlar bireye serum ile birlikte hastalık aşamasında verilir. Bu şekilde hastalığın daha çabuk atlatılması sağlanır. Ancak pasif bağışıklığın koruma süresi çok kısa sürelidir.
Plasenta ve süt yoluyla anneden bebeğe geçen antikorların sağladığı bağışıklık ta pasif bağışıklık kapsamında değerlendirilir.
PDF DOSYASI İÇİN
