Hücrenin ( ya da virüs ) kalıtsal materyalindeki değişikliklere mutasyon, mutasyona sebep olan her türlü etkene de mutajen denir.
Radyasyon, X, β, gama gibi yüksek enerjili ışınlar, nitrik asit, hardal gazı, formaldehit, etil üretan ( tekstil endüstrisinde kullanılan boyar madde ), LSD gibi uyuşturucu maddeler, mangan klorit ve kafein gibi maddeler mutajenler arasında sayılabilir.
Vücut yani soma hücrelerinde meydana gelen mutasyonlar sadece bireyi etkilerken, üreme ana hücreleri ve üreme hücrelerinde görülen mutasyonlar gelecek döllere aktarılabilir.
Mutasyonların çoğu canlı için zararlı hatta öldürücü ( lethal ) olmasına rağmen, çok az bir kısmı yararlı olup varyasyonlara yol açarak türün ortama adaptasyonunu ve yaşama şansını artırmaktadır.
Mutasyonlar, nötr, zararlı, lethal yani öldürücü veya faydalı olabilirler.