DNA molekülü, birbirine antiparalel uzanan 2 zincirden ibarettir.
Nükleotidlerin yapısında bulunan deoksiriboz şekerlerinin karbonları 1’den 5’e kadar numaralandırılmıştır.
İki zincirden biri 5’ ucundan 3’ ucuna uzanırken, diğer zincir 3’ ucundan 5’ ucuna uzanır.
DNA sentezi sadece 5’ ucundan, 3’ ucuna doğru ilerleyebilir.
DNA replikasyonu, belirli ve spesifik nükleotid dizilerinin bulunduğu belirli orijin noktalarından başlar ve her iki yöne doğru ilerler.
Bakteri ve virüs DNA’larında tek bir orijin noktası var iken ökaryot hücre DNA’larında binlerce orijin noktası mevcuttur.
Replikasyonda görev yapan enzimler ve görevleri şunlardır.
Helikaz
İlerleyen replikasyon çatalı önündeki atasal zincirleri, bazlar arasındaki hidrojen bağlarını kırmak suretiyle ayırır. Çözdüğü her bir nükleotid çifti için 2 ATPharcar.
Giraz
DNA’yı kesip tekrar birleştirme yeteneği sayesinde replikasyon çatalının ileriki noktalarında oluşacak baskıyı ortadan kaldırır.
Ligaz
Parça parça sentezlenen DNA’yı birbirine bağlar.
DNA polimeraz
DNA zincirinin 3’OH ucuna yeni nükleotidler ekleyerek zincirin uzamasını sağlar.
DNA polimerazın zincire eklediği nükleotidler sitoplazmada serbest halde iken 3 fosfat grubuna sahiptir. ( dATP, dTTP, dGTP ve dCTP gibi )
Bu nükleotidler, zincire eklenirken iki fosfat gruplarını kaybederler. Reaksiyon için gereken enerji de bu kopmadan sağlanır.
Primaz
DNA polimeraz sıfırdan bir DNA sentezi başlatamaz ve serbest bir 3’OH ucuna ihtiyaç duyar. Primaz enzimi, 10 – 15 nükleotidlik bir RNA dizisi oluşturarak gerekli olan serbest 3’ ucunu oluşturur.
PDF DOSYASI İÇİN
