Bez dokusunu oluşturan hücreler, kendilerine gerekli maddeleri kandan alarak hücre içi biyosentez reaksiyonları ile daha karmaşık moleküllere dönüştürdükten sonra kana ya da bir kanala boşaltan hücrelerdir.
Hücrelerin gerçekleştirmiş olduğu bu sürece salgılama, boşaltılan maddeye salgı, bu iş için özelleşmiş hücre ya da hücre gruplarına ise salgı bezi adı verilir.
Salgı bezleri, salgılarını boşaltma yöntemlerine göre 2 temel biçimde sınıflandırılabilir.
Ekzokrin bezler ( Dış Salgı Bezleri )
Salgı yapan hücreler, ortalarında bir boşluk oluşturacak şekilde gruplaşır ve salgı bu boşlukta toplanır. Ürünlerini bu şekilde kanallar vasıtasıyla gerekli yerlere gönderen bezlere dış salgı bezi denir. Tükürük ve ter bezleri bu gruba örnek verilebilir.
Endokrin bezler ( İç Salgı Bezleri )
Salgılarını vücudun diğer bölgelerindeki hedef hücrelere ulaştırabilmek için kana veya lenfe veren bezlere endokrin bezler, bu bezlerin salgısına ise hormon denir. Hipofiz, tiroit, epifiz ve paratiroit bezleri endokrin bezlere örnek verilebilir.
Bazı bezlerde endokrin ve ekzokrin birimler bir arada bulunur. Bu bezler hem iç salgı hem dış salgı üretme yeteneğinde olup karma ya da mix bezler olarak adlandırılırlar. Testis, ovaryum, mide, incebağırsak, pankreas bu bez tipine örnek verilebilir.
Dış salgı bezlerinin sınıflandırılmasında kullanılan başka bir kriter de bezi oluşturan hücre sayısıdır. Tek hücreli bezlere en iyi örnek solucan derisinde, solunum yollarında ve sindirim kanalında bulunan Goblet hücreleridir. Bu hücreler glikoprotein açısından zengin mukus üretiminden sorumludur.
Mukus salgısının organizmadaki önemli fonksiyonları şu şekilde sıralanabilir.
ü Ağızda mekanik sindirimle oluşan partiküllerin yapışıp lokma haline gelmesi.
ü Yüzeyin kayganlaşması.
ü Yüzey neminin korunması.
ü Sindirim kanalı iç yüzeyinin enzimatik etkilerden korunması.
ü Solunum kanalında hava ile giden partiküllerin sillere yapışması.
ü Solucan ve kurbağada deri solunumunun gerçekleştirilmesi
Ter, tükürük, yağ ve süt bezleri ise çok hücreli dış salgı bezlerine örnek verilebilir.
Kassal Epitel
Düz kas hücreleri gibi kasılabilme yeteneğine sahip epitel hücrelerinin oluşturduğu bu yapılar, ter, süt, gözyaşı bezleri etrafında toplanarak ilgili salgının boşaltılmasında görevlidirler.